Differentiëren in didaktiek: belangrijke factor voor gelijke kansen op succes

 De vakantietijd biedt naast ontspanning ook, of juist, ruimte om weer eens te gaan schrijven. Binnenkort zal mijn artikel verschijnen dat ook op aanvraag via deze website te lezen zal zijn. Natuurlijk is daarin aandacht voor ‘het verschil te durven maken’ bij onze leerlingen en studenten.

Ik werd gegrepen door een uitspraak van Carol Ann Tomlinson, professor aan de Universiteit van Virginia:

“Real learning- of the sort that enables students to retain, apply and transfer content- has to happen in students, not to them”

Ze refereert hierbij aan het feit dat het interne proces bij leerlingen en studenten er verschillend uit ziet. Verschillen in hoe leerlingen en studenten informatie opnemen en hier betekenis aan geven. Dus ook in de manier waarop zij aan het eind laten zien wat zij weten, begrijpen en dat toepassen.

Tomlinson wordt de ‘goeroe van differentiatie’ in het onderwijs genoemd. Naast verschillen in proces heeft zij in haar denken over differentiatie meer elementen opgenomen. Daar kom ik in een volgend voorwoord nog eens op terug.

Bij de vaak terugkerende signalen over teruglopende prestaties, met name in de basisvaardigheden, vraag ik mij vaak af of we wel goede analyses maken van de oorzaken hiervan.

Je ziet als reactie op dergelijk onderzoek vaak een beweging naar ‘bewezen effectieve’ didaktiek die ‘als een deken’ over alle leerlingen wordt gelegd. Dit soort didaktiek volgt meestal eenzelfde, stapsgewijze aanpak voor alle leerlingen. De zogeheten ‘verlengde instructie’ bestaat meestal uit het dunnetjes overdoen van deze aanpak. De vraag is of elke leerling hier wel bij gebaat is. Wanneer wij al pro-actief bij onze instructie werken met verschillen in proces en onderwijs-behoeften wordt verlengde instructie dan overbodig? Kunnen we dit veranderen in ‘andere instructie’?

Presteren leerlingen en studenten beter op een toets waar rekening is gehouden met dit verschil? Vanuit onze ruime praktijkervaring in PO, MBO en HBO kunnen we daar met ‘ja’ op antwoorden!

               Truus van Putten