SYSTEMISCH Leren

Rinus Rood
Patroon interactief

Voorbeelden

Achtergrond

Marieke, een vierdejaars studente journalistiek, vertelt dat deze studie eigenlijk niet haar eerste keuze was. Zij had erg graag haar studie politicologie aan de universiteit willen afmaken. Maar helaas kreeg zij na haar eerste studiejaar te horen dat zij teveel ‘studievermijdend gedrag’ vertoonde. Na wat doorvragen vertelde zij dat het voor haar heel lastig was om meteen allerlei opdrachten te moeten uitvoeren in een vakgebied waar zij helemaal nog niet in thuis was. Op de vraag wat zij nodig zou hebben gehad om dit eerste jaar beter door te komen, vertelde zij dat het haar erg zou hebben geholpen wanneer iemand haar eens ‘rond had geleid in dit vakgebied’. Bijvoorbeeld door een ter zake kundige docent of een ouderejaarsstudent, zodat ze beter zicht kon krijgen op de context en achtergronden van zo’n nieuw vakgebied.

Of..door tijd te krijgen om dat zelf te doen en dat deed ze tenslotte ook. Alleen kreeg ze daar onvoldoende gelegenheid en tijd voor. Want de opdrachten moesten wel af en de eerste toetsen kwamen al snel...

Toen is ze ‘maar een HBO-opleiding gaan doen’, omdat haar studieloopbaancoach ook wel vond dat zij beter af was met een meer praktijkgerichte opleiding. Marieke vermoedt dat haar docenten/begeleiders geen idee hebben gehad van hoe hard zij achter de schermen heeft gewerkt om zich ‘degelijk’ in te werken in het voor haar nieuwe vak politicologie. Ondertussen blijft deze studie voor haar nog steeds aantrekkelijk.Marieke komt daar heus nog wel, want inmiddels is ze er wel achter dat haar ‘falen’ niets te maken heeft met haar intelligentie of werkhouding. Ze kan zo’n studie heus wel aan, wanneer ze maar de tijd krijgt ‘om erin te kunnen komen’ of hierbij in de start beter wordt begeleid.

Een proces van verzamelen
Tekening van 8-jarige: de realistische wereld
Tekening van 8-jarige: de realistische wereld

Systemisch leerproces
Dit leerproces is minder zichtbaar, er gebeurt veel van binnen dat van buiten niet direct waarneembaar is. Zeker bij het leren van iets nieuws verzamelt een systemisch lerende student veel informatie, graag ook vanuit de praktijk, binnen een duidelijk kader of context.
Tijdens lessen nemen deze studenten veel informatie op. Details en feiten zijn in eerste instantie allemaal belangrijk, het schiftingsproces vindt in een later stadium plaats. Dit proces maakt dat zij aan de start van het leerproces (oriëntatie) een langere aanlooptijd nodig hebben. Dat halen ze in de laatste fase van het leerproces weer in wanneer het om toepassen gaat. Dan zijn deze studenten vaak verrassend compleet in hun eindprestatie.

De behoefte aan tijd, met name aan de start van het leren van iets nieuws, wordt door veel systemisch lerende studenten als een handicap ervaren in ons onderwijssysteem. Ook de behoefte aan duidelijke parameters (wat, met wie, hoeveel tijd, het verwachtte eindresultaat) aan de start van een opdracht wordt, met name in het hoger en wetenschappelijk onderwijs, vaak minder goed begrepen. Ook het leren vanuit de ervaring, de praktijk, al handelend (kinesthetisch) wordt nog vaak als minder intelligent gezien.

Al op jonge leeftijd is te zien dat systemisch lerende kinderen leren door vaak langere tijd te observeren. Daarna gaan ze het nadoen ofwel kopiëren. Vervolgens geven ze er hun eigen draai aan en kunnen de nieuwe kennis of vaardigheid ook modificeren.

Daarmee is hun leerproces compleet en volledig.